پێناسه‌ و هزره‌كا كورت لسه‌ر وانێ‌:

پێناسه‌:

     زارناسی (دیالێكتولۆجی) لقه‌كه‌ ژ زمانڤانییێ‌ كو د دیرۆكا خۆدا توشی گه‌له‌ك گوهۆڕین و وه‌رچه‌رخانان بوویه‌. ئارمانجا دیالێكتولوجیێ‌ كۆمكرن و وه‌سفكرنه‌كا زانستییانه‌یه‌ بۆ دیالێكتان، دا كو بشێن ب شێوه‌یه‌كێ‌ زانستی ئه‌وان تۆماربكه‌ین و نه‌هێلین ژناڤبچن . ئه‌ڤرۆكه‌ كۆمكرن و تۆماركرنا دیالێكتان گرنگییه‌كا تایبه‌ت په‌یداكریه‌، ((چونكی لگه‌ل هاتنا ته‌كنۆلۆژییێ‌ و په‌یدابوونا ته‌له‌ڤزیون، رادیۆ و ئه‌نترنێت و...هتد و د ئه‌نجامدا خوینده‌واری و هشیاربوونا خه‌لكێ‌ ناوچه‌ و گۆندان و زێده‌بوونا په‌یوه‌ندییان، هێدی هێدی زمانێ‌ فه‌رمی جهێ‌ گه‌له‌ك ژ دیالێكت و ئه‌كسێنتێن ناوچه‌یی دگریت، ئه‌ڤــ بارۆدوخه‌ بۆ ئه‌گه‌ر كو زمانڤان پتر ژ هه‌رجار خوازیارێ‌ دیالێكتولۆژی و كۆمكرنا دیالێكتێن ناوچه‌یی د زویترین ده‌مدا بن.

     د وانا زارناسیێدا باس ل  پێناسێن زمانی و دیالێكتێ‌ دهێته‌ كرن و پاشان باسی پێناسه‌ و جور و شێوازن دیالێكتۆلۆجیێ‌ دهێته‌كرن و ئایا دیالێكتن زمانێ‌ كوردی دابه‌شی چه‌ند دیالێكتان دبیت. د ڤێ‌ قوناغێدا  قوتابی دێ‌ فێر بیت ب چ رێك و شێواز دشێت خزمه‌تا زمانێ‌ كوردی و دیالێكتن وێ‌ بكه‌ت.

فێركاری:

     بڕێكا خواندنا زارناسیێ‌، فێرخواز  پتر هه‌ست ب ڕۆل و بنه‌مایێت زارناسیێ‌ دكه‌ت و دزانیت زارناسی و رێبازێن وێ‌ دێ‌ چه‌وا خزمه‌تا زمانێ‌ كوردی دكه‌ن وب شێوه‌یه‌كێ‌ زانستیانه‌ هه‌ول و بزاڤێ‌ دكه‌ت بۆ پاراستنا دیالێكتن كوردی بكه‌ت.

 

ڤه‌كۆلین:

     دبیته‌ ده‌رازینكه‌ بۆ به‌رفره‌هبوونا هزرا فێرخوازان ل بیاڤێن شێوازن كومكرن و ڤه‌كولینكرن لسه‌ر دیالێكتن زمانێ‌ كوردێ‌ ڤه‌كۆڵینان ئه‌نجام بده‌ن و ل سه‌رجه‌م بیاڤێن دیێن ژیانێ‌ مفای ژێ‌ وه‌ربگرن.

پێناسه‌ و هزره‌كا كورت ل سه‌ر وانێ‌:

پێناسه‌:

نڤێسین چاپۆكیه‌كا گرنگه‌ د ژیانا ئه‌ڤی سه‌رده‌میدا. شیانا ده‌ربرینێ‌ د چارچووڤێ‌ نڤێسینێدا، پێدڤیاتیا جڤاكێ‌ مرۆڤایه‌تییه‌ و ب باشترین ڕێكا په‌یوه‌ندیكرنێ‌ پشتی ئاحڤتنێ‌ دهێته‌ هژمارتن. نڤێسین د چارچووڤێ‌ پرۆسێسا فێربوونێ‌ پشتی زانینا ئابێیێ‌ و پشتی خواندنێ‌، دهێت، له‌ورا چاپۆكیا نڤێسینێ‌ ب به‌رهه‌م و ئه‌نجامێ‌ خواندنێ‌ دهێته‌ هژمارتن. ب ده‌ربڕینه‌كا دی نڤێسین ژدایكبوویا خواندنێیه‌، هندی پتر بخوینین، شیانا هۆشیا مه‌ بهێزتر دبیت و كارێ‌ نڤیسینێ‌ ل ده‌ڤ مه‌ ب ساناهیتر دبیت.

نڤێسین كریاره‌كه‌ كو مرۆڤ ب ڕێكا ئه‌وێ‌ زانین،  هزر و هه‌ستێن خوه‌ تۆمار دكه‌ت. نڤێسینێ‌ چه‌ندین ئارمانج هه‌نه‌ ژ ئه‌وان: تۆماركرن و پاراستن و به‌لاڤكرنا زانیاریانه‌، لێ‌ ئارمانجا سه‌ره‌كی ژ نڤێسینێ‌ ترسا نڤێسه‌رییه‌ ژ ژناڤچوونا و به‌رزه‌ بوونا زانینێن ئه‌وییه‌.   

فێركاری:

 فێرخوازی پالدده‌ت پتر و پتر بخوینیت. د چاپۆكیا نڤیسینێدا باوه‌ری بخوه‌بوونێ‌ ل ده‌ڤ ئه‌وی په‌یدا بكه‌ت و ترسا نڤێسینێ‌ ل ده‌ڤ نه‌هێلیت. واتا په‌یڤان بزانیت، بیاڤێ‌ بكارهینان و چه‌وانیا بكارهینانا ئه‌وان ب دروستی بزانیت.

كاره‌كی:

دبیته‌ ده‌رازینكه‌ بۆ به‌رفره‌هبوونا هزر و په‌روه‌رده‌كرنا هۆشێ‌ فێرخوازان. ئه‌گه‌ر هۆش ب دروستی بهێته‌ په‌روه‌رده‌كرن، ئاخڤتن و نڤێسین ژی دێ‌ ڕێكخستی بیت. نیاسینا ڕێكێن په‌روه‌رده‌كرنا هۆشێ‌ و ده‌وله‌مه‌ندكرنا هزرێ‌، ژ پێنگاڤێن بنه‌ره‌تیێن پێشڤه‌برنا چاپۆكیا نڤێسینێ‌ دهێنه‌ هژمارتن. ب ئه‌ڤی ڕه‌نگی دێ‌ فێرخواز شێت نڤێسینه‌كا هونه‌ری و ڤاله‌ ژ شاشێن ڕێنڤێسێ‌  دارێژیت و د ئه‌نجامدا دشێن ل بیاڤێن ڕاگه‌هاندن و ل سه‌رجه‌م بیاڤێن دیێن ژیانێ‌ مفای ژێ‌ وه‌ربگرن.